1924 yılında, ilk uçak fabrikasının açılmasından sadece 2 yıl önce Osmanlı zor dönemlerden geçmekte ve henüz havacılığının öneminin bilinmediği dönemlerdi. Osmanlı devleti I. Dünya Savaşı ve öncesinde yaşanan gelişmelerden dolayı oldukça yıpranmış ve refah düzeyi çok daha yüksek olan modern bir topluma ihtiyaç duyuluyordu. Çöken ekonomi uçak üretimini de imkansız kılıyordu. Bu nedenle İstiklal Harbi’nin önemli bir kısmında genç Türkiye’nin uçak sayısı da çok azdı. Kayseri Uçak Fabrikası Yenilik fikri ortaya kondu ve Haziran 1920’de hava birliklerinin temelleri atılmış , bu birlikler sonradan Türk Hava Kuvvetleri halini almıştı.
Havacılık Çalışmalarının İlk Öncüsü: Vecihi Hürkuş
Cumhuriyet döneminde havacılık çalışmaları ile bir ilke imza atan Vecihi Hürkuş, sanki soyadını yaşatmak istiyordu. Avrupa devletlerinin havacılık çalışmalarını incelemek üzere içinde Vecihi Bey’in bulunduğu bir heyet Avrupa’ya gönderildi ve Vecihi Hürkuş Türkiye’ye dönüşünde ilk Türk tipi uçağı Vecihi K-6’yı inşa etti.
1930 yılında Vecihi Hürkuş Vecihi-14 tipi uçağını yaptı. Başbakan İnönü tarafından tebrik edildi ve uçak Çekoslovakya’ya gönderilerek test ettirildi ve onay aldı.
Türkiye’nin İlk Uçak Fabrikası: TOMTAŞ
Mustafa Kemal Atatürk, Türkiye’de havacılığın gelişmesine büyük önem veriyordu. “İstikbal göklerdedir” sözüyle de bunu ifade ediyordu. Havacılık alanında ilk resmi çalışma 92 yıl önce, Mustafa Kemal Atatürk’ün emriyle, 1925 yılında Türk Tayyare Cemiyeti’nin kurulması ile başlamıştır. Atatürk 4 yıl içerisinde 1000 adet modern uçağa sahip olma hedefine emin adımlarla yürüyordu. Ardından Türkiye, Almanya’nın ünlü uçak üreticisi Junkers’la ortak oldu ve Kayseri’ye Tayyare ve Motor Türk Anonim Şirketi (TOMTAŞ) kuruldu.
1935 yılına dek üç farklı tipte 50 adet planör Türk kuşu için üretildi. 1937 yılından itibaren Alman Gothaer Waggon Fabrik firmasıyla yapılan anlaşma sonucunda 45 adet Gotha 145 üretildi Kayseri Uçak Fabrikası ‘nda üretilen diğer uçaklar ve modelleri şu şekilde:
- 1926 yılında 30 Adet A-20 L montajı
- 1926-1927 yılında 3 adet F-13
- 1933″1934 yıllarında 24 adet Hawk-II
- Aynı yıllarda Fledgling 2C1’den 8 adet
- 1936 ve 1937 yıllarında 43 adet Gotha 145 A, 4 adet P.Z.L.-24 A, 21 adet P-24 G
- 1935 yılında 11 adet US-4, 11 adet PS-2 ve 5 adet G-9 olmak üzere 27 adet planör
Kayseri’de üretilen son uçak, İngiliz Miles Magister tipi uçaklar oldu.
Cumhuriyet Döneminde Diğer Havacılık Çalışmaları
Havacılık alanında başka önemli gelişmelere imza atan Selahattin Alan 1926 yıllarında Fransa’ya mühendislik eğitimi alması için yollandı ve geldikten sonra 1932 yılında ilk prototipi MVI iki kişilik uçağı tasarlayıp gerçekleştirdi. Eskişehir’deki Türk Hava Kuvvetlerinin atölyelerinde çalışırken önemli bir girişimci olan Nuri Demirağ ile tanıştı ve işinden ayrılarak Nuri Demirağ ile ortak olarak çalışmaya başladı.
Nuri Demirağ 17 Eylül 1936 tarihinde bir etüt atölyesi planını hayata geçirdi ve aynı yıl Divriği’de “ Büyük Gök Okulu” adını verdiği ortaokulun temelini attı. İstanbul’da da yeni bir “ Gök Okulu” açtı Bu okulda teknik elemanlar yetiştiriyor ve uçuş dersleri vermekteydi. İsmet İnönü’nün oğlu Ömer İnönü de burada uçuş dersleri alıyordu.
1937 yılında Türk Hava Kurumu Nuri Demirağ’a 10 eğitim uçağı ve 65 planör siparişi verdi. Planörler yapıldı ve teslim edildi. Nuri Demirağ 36 adı verilen eğitim uçağı ile bir kontrol uçuşu sırasında Eskişehir’de kaza geçirdi ve kaza sırasında pilotu ve uçağın tasarımını yapan Selahattin Alan vefat etti. Bu olay üzerine 1 Mart 1939’da Türk Hava Kurumu eğitim uçaklarının siparişini iptal etti.
Yazımızı okuduğunuz için teşekkür ederiz. Değerli yorumlarınızı bekliyoruz.
Havacılığa dair daha fazla Teknolojik gelişmelere ulaşmak için tıklayalabilirsiniz.
