Türk Havacılık Tarihi’nin öncü isimlerinden Vecihi Hürkuş kimdir? Türkiye’nin ilk uçak tasarımcısı, pilot ve mühendis Vecihi Hürkuş hangi başarılara imza atmıştır? İşte Vecihi Hürkuş hakkında bilinmeyenler!
Vehici Hürkuş’un başarılarla dolu yaşamı işte böyle başladı;
Vecihi Hürkuş, 18 Ocak 1896’da İstanbul’da doğdu. Vecihi Hürkuş’un başarılı bir eğitim hayatı olmuştur.1916’da Yeşilköy’deki Tayyare Mektebine girmiştir ve burada, ilk uçuşunu gerçekleştirmiştir.
Uçak düşüren İlk Türk tayyareci Vecihi Hürkuş
Birinci Dünya Savaşı sırasında pilot brövesi alarak 7. Tayyare Bölüğü’nde Ruslar’a karşı harekâta katılan Vecihi Hürkuş , başarılı keşif ve bombardıman uçuşları yapmıştır. Bu dönemde girdiği bir hava muharebesinde bir Rus uçağını indirmiştir. Vecihi Hürkuş, uçak düşüren ilk Türk tayyarecisidir. Daha sonra Ruslara esir düşen Vecihi Bey, Nargin Adası’ndan yüzerek İran üzerinden kaçmayı başarmıştır. 1918 yılında yurduna dönerek Yeşilköy’de konuşlanmış bulunan 9. Harp Tayyare Bölüğü’nde görev almıştır.
Vecihi Hürkuş İlklere İmza Atmaya Devam Etti
9.Harp Tayyare Bölüğünde görevdeyken bir ay uçağı tasarımı yapan Vecihi Hürkuş‘un bu projesi Mondros Ateşkes Antlaşması’nın imzalanması ile yarım kalmıştır. Kurtuluş Savaşı’na katılan Vecihi Bey, özellikle İnönü ve Sakarya Meydan Muharebesi sırasında çok başarılı keşif ve destek uçuşları yaptığı gibi bir Yunan uçağını da indirmiştir. Kurtuluş Savaşı’nın ilk ve son uçuşunu yapan pilottur. İzmir (Gaziemir – Seydiköy) hava meydanına ilk giren ve işgalden kurtarmaya çalışan ilk kişi olmuştur. Vecihi Hürkuş’a kırmızı şeritli İstiklal Madalyası verilmiştir. Ayrıca TBMM tarafından üç kez takdirname verilen tek kişidir.
VECİHİ EFSANESİNİN DOĞUŞU
Vecihi Hürkuş savaşın ardından İzmir’de yeni tayyarecileri eğitmeye başlar. Ardından Edirne’ye yanlışlıkla inen bir yolcu uçağını almakla görevlendirilir. Hizmeti karşılığı uçağa “VECİHİ” adı verilince zihninde uçak inşa etme düşünceleri canlanır. İşte ilk kıvılcım burada başlamıştır.
Vecihi Hürkuş, Gaziemir Hava Teknik Okullar Komutanlığı’nda uçak yapımı projesine devam eder. 1923’te ganimet olarak Yunanlılardan ele geçen motorlardan yararlanarak ilk Türk uçağını imal eder. 28 Ocak 1925’te “VECIHI K-VI” adını verdiği uçağını uçurur, ancak ne yazık ki bu başarısının karşılığını alamaz. Vecihi Hürkuş izin verecek makam olmadığı için izinsiz havalanmış, bu yüzden de cezalandırılmıştır. Cezalandırılmasının bir başka nedeni de o dönemde havacılıktan anlayan yeterli kişinin olmamasıydı.
OKUL AÇMASI, UÇAK TASARIMLARI, HAVAYOLU ŞİRKETİ KURMASI VE DİĞER GİRİŞİMLERİ…
1932’de Vecihi Hürkuş, Sivil Tayyare Mektebi isimli ilk Türk Sivil Havacılık Okulu‘nu açmıştır. Okulda ilk Türk kadın pilotlarından olan Bedriye Gökmen ile birlikte 12 pilot yetiştirmiştir. İstanbul Kalamış-Kadıköy’de Türkiye’nin ilk sivil uçağı VECİHİ XIV, ilk eğitim ve spor uçağı VECİHİ XV, 160 beygirlik Mercedes uçak motorlu deniz kızağı VECİHİ SK-X üretilmiştir. Nuri Demirağ bir tayyare yapımı için 5.000 TL vermiş, böylece 1933’te Vecihi Hürkuş tarafından NURİ BEY adı verilen VECİHİ XVI kabin uçağı yapılmıştır. 1937 yılında Türk Hava Kurumu, Hürkuş’u mühendislik eğitimi alması için Almanya’daki bir mühendislik okuluna gönderdi.
1954 yılında ilk sivil havayolu şirketi olan Hürkuş Hava Yolları’nı kurmuş, ancak kazalar, kaçırılmalar ve sabotajlar gibi sebeplerle şirket, uçuştan men edilmiştir
Türk Havacılığı’nın önemli isimlerinden olan Vecihi Hürkuş 16 Temmuz 1969 tarihinde Gülhane Askeri Tıp Akademisi’nde hayata gözlerini yummuştur. AvdesoDrone ailesi olarak bizde Türk Havacılığı’na katkılarından dolayı Vecihi Hürkuş‘u saygıyla anıyoruz..
