Sabiha Gökçen, Türk Hava Kuvvetleri’nin ilk kadın pilotu ve dünyanın ilk kadın savaş pilotudur. Mustafa Kemal Atatürk’ün sekiz manevî çocuğundan biri olan Sabiha Gökçen kimdir? Nasıl pilot olmuştur?
Bursa Vilayet Başkatibi olan Hafız Mustafa İzzet Bey ile Hayriye Hanım’ın kızları olan Sabiha, 22 Mart 1913’te Bursa’da dünyaya geldi. Annesini ve babasını küçük yaşında kaybeden Sabiha ağabeyi Neşet tarafından büyütülmüştür.
Sabiha Gökçen’in hayatı Mustafa Kemal Atatürk ile Tanıştıktan sonra nasıl değişti?
Sabiha Gökçen’in hayatı henüz 12 yaşındayken Mustafa Kemal Atatürk’ün Bursa’ya ziyaretiyle 180 derece değişti. Atatürk’ün Bursa’ya ziyareti sırasında kaldığı Hünkar Köşkü Sabiha’nın evine yakın bir yerdeydi. Sabiha ne yapıp ne edip Atatürk’le görüşmek ve eğitim almak istiyordu. En sonunda Atatürk’e ulaşmış ve ona eğitim almak istediğini belirtmiştir. Mustafa Kemal Atatürk Sabiha’yı dinledi ve kendisinin manevî evladı olmasını teklif etti. Ağabeyinden de izin alan Atatürk artık Sabiha’nın manevi babası oldu. Ardından Sabiha’yı Ankara’ya götürdü. Sabiha ilk önce Çankaya İlkokulu’nda öğrenim gördü. Adından Arnavutköy Amerikan Kız Koleji ve Üsküdar Amerikan Lisesi’nde eğitim gördü. Rahatsızlığından ötürü eğitimini bir süre yarıda kesip Heybeliada ve Viyana’da tedavi gördü.1934 yılında Soyadı Kanunu’nun çıkmasıyla birlikte o zamanlar havacılığa ilgisi olmamasına rağmen Atatürk tarafından Sabiha Gökçen’e ”Gökçen” soyadı verilmiştir. Ona neden “Gökçen” soyadının verildiği hakkında net bir bilgi bulunmamaktadır.
Sabiha Gökçen’in Havacılıkla Tanışması
Sabiha Gökçen, 1935’te Türkkuşu’nun açılış töreninde yapılan planör gösterilerinden etkilenerek havacılığa ilgi duydu. Atatürk’ün destek vermesi üzerine 1935 yılında Türk Hava Kurumu’nun Türk Kuşu Sivil Havacılık Okulu’na girdi. Ankara’da yüksek planörcülük brövelerini aldı. Gökçen, yedi erkek öğrenciyle birlikte Kırım Rusya’ya gönderilerek altı aylık yüksek planörcülük eğitimini tamamladı. Moskova’ya motorlu uçak okuluna gitmeyi planlıyordu. Manevi kız kardeşi Zehra’nın ölüm haberini alınca bu düşünceden vazgeçerek ülkesine geri döndü. Bir süre hayata küsen Sabiha, Atatürk’ün ısrarlarıyla yeniden çalışmalara başladı. Eskişehir Havacılık Okulu’nda Savmi Uçan ve Muhittin Bey’den özel uçuş eğitimi aldı.1936’da ilk defa motorlu uçak ile uçmaya başladı.
Gökçen’in, uçuş eğitiminde gösterdiği başarılardan dolayı, Atatürk kendisine şu sözleri söyledi: “Beni çok mutlu ettin. Şimdi artık senin için planladığım şeyi açıklayabilirim… Belki de dünyada ilk askerî kadın pilot olacaksın. Bir Türk kızının dünyadaki ilk askerî kadın pilot olması ne iftihar edici bir olaydır, tahmin edersin değil mi? Şimdi derhal harekete geçerek seni Eskişehir’deki Tayyare Mektebi’ne göndereceğim. Orada özel bir eğitim göreceksin.”
O yıllarda kızlar askerî okullara alınmadığı için özel bir üniforma giydirilerek Eskişehir Uçuş Okulu’nda, on bir ay boyunca özel eğitim aldı ve bu eğitim sırasında kendisine ilkokul öğretmeni Nüveyre Uyguç eşlik etti. Sabiha Gökçen, Eskişehir’deki 1. Hava Alayı’nda altı ay görev yaptı ve görev süresince Trakya ve Ege manevralarına katıldı.
Sabiha Gökçen Nasıl Dünyanın İlk Kadın Savaş Pilotu Oldu?
1937 yılında Tunceli’de çıkan ayaklanmayı bastırmak için başlatılan Dersim Harekâtı’nın hava saldırısı safhasında yer alarak “dünyanın ilk kadın savaş pilotu” oldu. Bu harekâtta gösterdiği üstün başarı sebebi ile, Cumhurbaşkanı, Başbakan ve Genel Kurmay Başkanı’nın da katıldığı bir törenle kendisine “Türk Hava Kurumu Murassa (İftihar) Madalyası” verildi.
ATATÜRK’ÜN ÖLÜMÜNDEN SONRA YAŞAMI
Sabiha Gökçen’in manevi babası Atatürk öldükten sonra hayatında bir takım değişiklikler gerçekleşti. Kadınların orduda görev yapmasına ilişkin yasa çıkmadığı için ordudan ayrıldı. Türkkuşu Uçuş Okulu’na başöğretmen olarak tayin edildi. 1955’e kadar bu görevini başarıyla sürdürdü. Türk Hava Kurumu Genel Yönetim Kurulu üyesi oldu.
1996’da havacılık kariyerinin en büyük ödülünü almıştır. Amerikan Hava Kurmay Koleji’nin mezuniyet töreni için düzenlenen “Kartallar Toplantısı’nın” onur konuğu olarak katıldı. Maxwell Hava Üssü’ndeki törende “dünya tarihine adını yazdıran 20 havacıdan biri” seçildi. Bu ödüle layık görülen ilk ve tek kadın havacı oldu.
Sabiha Gökçen uçuş kariyeri boyunca 8.000 saat civarı uçuş gerçekleştirmiştir. Adı, İstanbul’un 2. havalimanı olan Sabiha Gökçen Havalimanı‘na verilmiştir.
Sabiha Gökçen, 22 Mart 2001 tarihinde Gülhane Askeri Tıp Akademisi’nde 88 yaşında kalp yetmezliği sebebiyle hayatını kaybetmiştir.
Türk Havacılık Tarihi’nin en önemli isimlerinden biri olan Sabiha Gökçen’i AvdesoDrone ailesi olarak minnetle anıyoruz…
